Hàng chục sản phẩm triệu view bị xóa khỏi nền tảng, nhiều rapper công khai gửi lời xin lỗi. Rap Việt đang chứng kiến cuộc “thanh lọc” mạnh mẽ nhất từ trước đến nay sau làn sóng chỉ trích về ca từ nhạy cảm, cổ xúy chất cấm và lối sống lệch chuẩn.

Làn sóng chỉ trích và sự vào cuộc của cơ quan quản lý

GDucky là một trong những nghệ sĩ đầu tiên lên tiếng sau khi Miền Mộng Mị bị liệt vào danh sách các ca khúc có nội dung không phù hợp. Nam rapper thông báo đã chủ động ẩn sản phẩm, thừa nhận “lạc lối” và muốn hướng đến hình ảnh âm nhạc lành mạnh hơn.

Cùng thời điểm, một loạt bản rap đình đám từng đạt hàng chục triệu lượt xem như Krazy (Binz ft Andree), Slatt On (Robber), Con Trai Cưng (B Ray)… cũng bị ẩn hoặc xóa khỏi YouTube.

NSND Xuân Bắc – Cục trưởng Cục Nghệ thuật Biểu diễn – cho biết:

“Tác phẩm nghệ thuật phải đảm bảo tính phù hợp với khán giả. Ngôn ngữ không đảm bảo thuần phong mỹ tục làm giảm giá trị nhận thức. Chúng tôi kiên quyết yêu cầu xử lý nghiêm”.

Rap Việt hết thời “làm loạn”

Những bản hit vừa biến mất đều ra đời trong giai đoạn 2015–2020, thời điểm rap Việt phát triển mạnh trong giới underground, chưa chịu sự kiểm soát chặt chẽ. Ca từ mạnh, táo bạo, thậm chí lấy chất cấm hay đời sống “bụi” làm cảm hứng từng được coi là “đặc sản”.

Khi rap còn nằm trong cộng đồng riêng, các sản phẩm đó ít gây tranh cãi. Nhưng khi rap trở thành xu hướng mainstream, xuất hiện dày đặc trên truyền thông và mạng xã hội, chuẩn mực kiểm duyệt cũng thay đổi. Những ca khúc gai góc từng “làm mưa làm gió” nay không còn phù hợp.

Sau khi Binz ẩn nhạc, SpaceSpeakers thông báo loạt bài như Krazy, They Said, Anh Không Chơi Đâu… được gỡ chủ động để rà soát theo chủ trương mới. Andree Right Hand khẳng định anh ủng hộ việc chấn chỉnh để môi trường âm nhạc trở nên lành mạnh.

Nhiều rapper không bị “điểm tên” cũng âm thầm dọn dẹp kho nhạc: Robber, các rapper underground trong Nâng Tầm Cuộc Chơi 2.0, hay những nghệ sĩ từng có bài beef gây ồn ào như Dissneeland (MC ILL). Ngay cả người ngoại đạo như SOOBIN cũng chủ động gỡ bài nhạc kết hợp với Andree để tránh rắc rối.

Thách thức: Gỡ bản phái sinh trên mọi nền tảng

YouTube chỉ là điểm khởi đầu. Nhiều ca khúc nhạy cảm vẫn tồn tại trên nền tảng nhạc số như Spotify, Zing MP3. Bên cạnh đó là “ma trận” bản phái sinh: remix, cover, edit… lan rộng trên TikTok và nhiều nền tảng mạng xã hội.

Ông Hoàng Quang Lê – chuyên gia phát hành nhạc số – nhận định:

“Một ca khúc nổi tiếng thường có rất nhiều phiên bản phái sinh. Nếu muốn xử lý triệt để, tác giả có quyền yêu cầu dừng cấp phép phái sinh hoặc đánh bản quyền các bản đăng lại”.

Ông cho rằng việc xóa bỏ toàn bộ dấu vết của một ca khúc là hoàn toàn khả thi nhưng cần sự phối hợp đồng bộ: nghệ sĩ – đơn vị phát hành – nền tảng số.

Trước câu hỏi về trường hợp cơ quan chức năng yêu cầu xử lý triệt để, ông Lê nhấn mạnh:

“Nếu điều đó xảy ra, nghệ sĩ càng phải phối hợp tích cực để gỡ nhạc. Và ngay từ bây giờ, họ nên chủ động làm điều đó”.