Việc ca sĩ Jack bị Sở Văn hóa – Thể thao Hà Nội xử phạt 55 triệu đồng và đình chỉ hoạt động 9 tháng vì biểu diễn trái thuần phong mỹ tục mới đây được xem là bài học đắt giá, đồng thời đặt ra yêu cầu siết chặt kỷ cương trong hoạt động nghệ thuật biểu diễn.

Thời gian qua, loạt ca khúc, ca từ lệch chuẩn xuất hiện dày đặc trên các nền tảng số, trở thành chủ đề nóng trên mạng xã hội. Dù câu chuyện nghệ sĩ “sai làn, lệch nhịp” không mới, nhưng điều đáng nói là hồi chuông cảnh báo ngày càng vang lên gay gắt từ phía nhà quản lý nhằm chấn chỉnh các biểu hiện phản văn hóa, hướng công chúng đến một môi trường âm nhạc văn minh, lành mạnh.

Đã đến lúc những sản phẩm độc hại, gây ảnh hưởng tiêu cực đến đời sống tinh thần và tư duy thẩm mỹ của giới trẻ phải được lên án, loại bỏ. Cơ quan quản lý, nghệ sĩ và khán giả cần chung tay mạnh mẽ hơn để đẩy lùi tình trạng này.

Nhiều ca khúc gây tranh cãi đã bị “gọi tên”: Jack với màn biểu diễn tại Hà Nội; Gducky với Miền mộng mị; Hoàng Tôn – Andree – Tinle trong CLME; Andree với Kẹo; Bray và Đạt G với Cao ốc 20; HIEUTHUHAI với Trình; Andree – Bình Gold với Em iu… hay mới nhất là Sự nghiệp chướng của Pháo.

NSND Quốc Hưng, Giám đốc Học viện Âm nhạc Quốc gia Việt Nam, cho rằng sự gia tăng ca từ phản cảm, dung tục không chỉ làm sai lệch giá trị thẩm mỹ mà còn đi ngược thuần phong mỹ tục. Điều khiến giới chuyên môn lo ngại là nhiều ca từ tục tĩu được giới trẻ thuộc lòng, thậm chí xem như cách thể hiện cá tính.

Ông nhấn mạnh: “Không ít ca sĩ thị trường lạm dụng ngôn từ gây sốc để câu view. Sự phản cảm này vô tình tạo trào lưu lệch chuẩn trong giới trẻ và cần được chấn chỉnh”.

Nhận định tình trạng ca khúc lệch chuẩn như “con sâu làm rầu nồi canh”, NSND Quốc Hưng đánh giá cao những biện pháp xử lý dứt khoát gần đây của Bộ VHTTDL, Ban Tuyên giáo – Dân vận Thành ủy TP.HCM, Sở VHTT Hà Nội…

Trường hợp Jack bị xử phạt và đình chỉ biểu diễn cho thấy nghệ sĩ không thể tùy tiện trong sáng tác, biểu diễn hay phát ngôn. Theo ông, “những mức phạt nghiêm khắc sẽ là hồi chuông cảnh tỉnh. Âm nhạc chỉ có giá trị khi gắn với trách nhiệm xã hội”.

Cục Nghệ thuật biểu diễn và Cục Phát thanh – Truyền hình – Thông tin điện tử cũng đã họp chấn chỉnh. Cục trưởng Lê Quang Tự Do khẳng định phải lập lại trật tự trên không gian mạng, nhất là các nền tảng xuyên biên giới. Nghệ sĩ – với sức ảnh hưởng lớn – càng phải gương mẫu.

NSND Xuân Bắc, Cục trưởng Cục Nghệ thuật biểu diễn, cho biết cơ quan này đang phối hợp sửa đổi, bổ sung Nghị định 144, tăng chế tài xử phạt để nâng cao tính răn đe. Ông nhấn mạnh: “Một tác phẩm nghệ thuật phải truyền tải giá trị nhân văn. Chúng tôi mong nghệ sĩ và các đơn vị tổ chức cùng chung tay xây dựng môi trường văn hóa lành mạnh”.

Nhạc sĩ Nguyễn Quang Long cho rằng những động thái quản lý gần đây đã tạo hiệu ứng tích cực: “Sau khuyến cáo của cơ quan chức năng, một số công ty và rapper đã tự rà soát, ẩn các ca khúc cũ”. Tuy nhiên, ông đề nghị cần thêm chế tài đủ mạnh để áp dụng đồng bộ trên cả nước.

Theo NSND Xuân Bắc, quản lý nghệ thuật phải đi cùng khuyến khích sáng tạo, nhưng không thể để phản cảm trở thành “chuẩn mực mới”. Những biểu hiện dung tục trong ca từ, trang phục hay cách biểu diễn đều cần xử lý nghiêm để đảm bảo môi trường văn hóa lành mạnh.

NSND Quốc Hưng cho rằng ranh giới giữa cá tính và lệch chuẩn rất mong manh. Một số nghệ sĩ trẻ, đặc biệt thuộc cộng đồng underground, cố tình gây sốc để thu hút sự chú ý. Khi sự phản cảm được coi là bình thường, nguy cơ xuống cấp văn hóa là điều khó tránh.

Pháo- một trong các nghệ sĩ cá nhân hóa quá mức, đưa cảm xúc nhất thời, xung đột cá nhân vào tác phẩm

Trong bối cảnh xã hội phát triển, âm nhạc càng cần đồng hành với những giá trị tiến bộ. NSND Xuân Bắc khẳng định: “Chúng tôi đang tham mưu cơ chế quản lý phù hợp. Những hành vi cố tình phản cảm sẽ bị xử lý nghiêm, kiên quyết loại bỏ sản phẩm độc hại”.